چرا نام اميرالمؤمنين در قرآن نيامده است؟

دلیل نیامدن نام امام علی (ع) درقرآن

 

در مورد امیرالمؤمنین (ع) پرسش دیگری که بسیار مطرح می شود این است که چرا نام آن حضرت در قرآن نیامده است؟

 چرا با وجود این که امیرالمؤمنین (ع) تا به این اندازه مورد احترام است، نام او با صراحت در قرآن ذکر نشده است؟ این یکی از سؤالاتی است که در طول تاریخ بارها به وسیله برخی از شیاطین مطرح شده و علما و بزرگان ما نیز در کتاب های خود ـ از جمله حضرت امام(ره) در کتاب «کشف الاسرار» که در پاسخ کتاب «اسرار هزار ساله» کسروی مرتد نوشته اند ـ به مناسبت های مختلف آن را پاسخ داده اند.

این سؤال دو پاسخ کلی دارد:

پاسخ اول مربوط به این نکته است که در تشریع احکام الهی و بیان مسایل مربوط به شریعت، تنظیم و جریان کلی امور همواره با این حکمت همراه است که زمینه آزمایش افراد فراهم شود و انسان ها با استفاده از اراده و اختیار خود در جهت اطاعت از اوامر و نواهی الهی ـ که در نهایت به تکامل آنها منجر می شود ـ گام بردارند. مثلا خداوند می توانست از ابتدا به پیامبر اکرم (ص) بگوید که به طرف کعبه نماز بخواند، اما ابتدا بیت المقدس را قبله قرار می دهد و آن گاه پس از مدتی آن را تغییر می دهد. در تبیین فلسفه این کار، خدای متعال در قرآن کریم می فرماید:

و ما جعلنا الق بله الّتی کنت علیها لاّ ل نعلم من یتّبع الرّسول ممّن ینقلب علی عق بیه ؛۶

یعنی این آزمایشی الهی بود تا از طریق آن، مؤمنان واقعی و کسانی که تابع محض اوامر خدا و پیامبر (ص) هستند، شناخته شوند و مشخص شود که چه کسانی تسلیم امر و نهی خداوند هستند و چه کسانی قلباً ایمان نیاورده و به دنبال بهانه گیری اند. کسانی که ایمان واقعی ندارند در این امر تشکیک کرده و می گویند: چگونه ممکن است حکم خداوند متعال عوض شود؟! پس تکلیف نمازهای قبلی که به جانب بیت المقدس خواندیم چیست؟! اگر آنها درست بود، پس آیا نمازهای فعلی که به سمت کعبه می خوانیم باطل است؟! و سخنانی از این قبیل. خدای متعال می فرماید، هدف از این کاراین بود که معلوم شود چه کسانی ایمان واقعی دارند.

 از این رو در بیان مسایل مربوط به شریعت اگر تمام مطالب شفاف و بدون ابهام مطرح شود، در بسیاری از موارد حکمت امتحان تحقق پیدا نمی کند. طبیعت امتحان همین است که باید با اندکی ابهام توأم باشد و اگر تمام مسایل روشن و واضح باشد امتحان معنا پیدا نمی کند. در مورد خلافت و ولایت امیرالمؤمنین (ع) نیز حکمت امتحان اقتضا کرده تا این مسأله کاملا صاف و بدون هیچ پیرایه نباشد، و اگر در آیات مربوط به امیرالمؤمنین (ع) نام آن حضرت صریحاً ذکر می شد با این حکمت منافات داشت.

پاسخ دوم ـ که حضرت امام (ره) نیز در کتاب

کشف الاسرار مطرح فرموده اند و ظاهراً آن را مناسب تر می دانند این است که اگر نام مبارک امیرالمؤمنین (ع) با صراحت در قرآن آمده بود، منافقانی که تصمیم به قتل پیامبر اکرم (ص) گرفته بودند تا پس از آن حضرت به ریاست برسند، برای نیل به مقصود خود در قرآن دست کاری می کردند؛ و روشن است که دست کاری و تحریف قرآن چه لطمه جبران ناپذیری بر پیکر اسلام وارد می ساخت.